Pierwsze mury obronne w Raciborzu powstały w XIII w. Otoczone fosą umocnienia wielokrotnie dały skuteczny odpór najeźdźcom, m.in. Mongołom, wojskom biskupa ołomunieckiego Brunona czy Scytom. Ocenia się, że łączna długość murów obronnych Raciborza, wysokich nieraz na ponad 9 m, wynosiła około 1,8 km. Najlepiej zachowany odcinek murów znajduje się przy ul. Basztowej, gdzie znajduje się również dawna wieża więzienna zwana popularnie basztą.

Baszta powstała prawdopodobnie w 1574 r. po pożarze miasta. W XVII w. w wieży mieli być przetrzymywani mistrzowie masarscy oskarżeni o zawyżanie cen. W latach 1896–1900 została częściowo przebudowana. W 1958 r. przeprowadzono remont, a ostatnie prace miały miejsce w 1994 r. 7 maja 2007 r. Narodowy Bank Polski wypuścił do obiegu okolicznościową dwuzłotówkę z wizerunkiem raciborskiej baszty, tym samym zaliczył Racibórz do 32 historycznych miast Polski. 31 października 2007 r. Rada Miasta Racibórz ustanowiła logo miasta, którego jednym z elementów jest szkic raciborskiej baszty. W 2008 r. baszta stała się elementem loga obchodów 900-lecia miasta.

Przez jakiś czas baszta była udostępniona do zwiedzania. Inicjatorem było raciborskie Stowarzyszenie Drengowie znad Górnej Odry.

Baszta jest wybudowana w stylu renesansowym. Pierwotnie miała prawdopodobnie tylko trzy ściany, a od strony miasta była otwarta. Zbudowana na planie prostokąta, w trzech czwartych wysokości przecięta silnie profilowanym gzymsem, ponad którym znajduje się attyka ze strzelnicami kluczowymi. W narożach znajdują się cztery kwadratowe wieżyczki.

fot. Klaudia Parma, Fotopolska.eu
oprac. /kp/