Związek Przedsiębiorców i Pracodawców uważa, że system kaucyjny powinien być jednolity i powszechny oraz racjonalny ekonomicznie i przyjazny dla konsumentów. Ich zdaniem model przedstawiony przez resort klimatu wymaga w niektórych aspektach zdecydowanych poprawek.

Chodzi o projekt nowelizacji ustaw o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz o odpadach wprowadzający do polskiego porządku prawnego regulacje dotyczące systemu kaucyjnego, który jest już po konsultacjach społecznych. Celem przepisów jest zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów, zapewnienie wysokiej jakości odpadów do recyklingu oraz wykorzystanie poddanych recyklingowi odpadów jako ważnego źródła surowców. System ma objąć butelki plastikowe o pojemności do 3 litrów oraz butelki szklane do 1,5 litra. MKiŚ analizuje rozszerzenia systemu zbiórki o kolejne dwie frakcje.

Związek Przedsiębiorców i Pracodawców uważa, że dwie kluczowe cechy udanego systemu kaucyjnego to powszechność i jednolitość. – Korzyści wynikające z powszechności są oczywiste. System kaucyjny ma sens, jeśli uczestniczą w nim wszyscy wprowadzający produkty objęte jego zakresem – być może zasadne byłoby wobec tego ustawowe obligo. Szanse na powodzenie systemu kaucyjnego (a zatem – na spełnienie poziomów selektywnej zbiórki i recyklingu wynikających ze stosownych dyrektyw) rosną z kolei wraz ze wzrostem liczby placówek handlowych uczestniczących w nim. Z punktu widzenia konsumenta ważne jest, by mógł oddać odpad opakowaniowy i odzyskać kaucję w możliwie najwygodniejszy sposób. Dlatego kluczowe jest, by powszechność odnosiła się również do placówek handlowych – jak największa liczba z nich powinna odbierać odpady opakowaniowe (niezależnie od ich zbieżności z ofertą produktową konkretnego punktu) za zwrotem kaucji w pełnej wysokości – tłumaczy ZPP.

Odnosząc się do kwestii jednolitości, przedstawiciele biznesu podkreślają, że ważne jest, żeby konsumenci w różnych częściach kraju i w różnych sklepach mieli do czynienia z jednym, znanym im systemem. Jego „rozczłonkowanie” i tworzenie różnych „subsystemów” jest nieracjonalne z punktu widzenia podstawowych celów systemu kaucyjnego. ZPP uważa, ze polski regulator powinien skorzystać z doświadczeń większości państw, w których funkcjonuje system kaucyjny, i przyjąć formułę jednego podmiotu reprezentującego utworzonego przez wprowadzających lub ich organizacje.

Odnosząc się do rodzaju opakowań, ZPP postuluje, by systemem zostały opakowania jednorazowego użytku na napoje, z wyłączeniem napojów mlecznych. Chodzi o kwestie higieniczno-sanitarne - dyskomfort, a być może i zagrożenie zdrowotne dla personelu sklepów i klientów, szczególnie w okresie letnim. Natomiast powinny w systemie znaleźć się puszki metalowe po napojach, tak jak to jest w niemal wszystkich systemach depozytowych w Europie. Obecnie skuteczność zbiórki jest determinowana wysoką rynkową ceną aluminium, a to – przy braku zapewnienia obiegu zamkniętego – może stanowić istotny problem w przypadku jej spadku.

Według ZPP od systemu kaucyjnego należy jasno rozdzielić systemy dotyczące opakowań zwrotnych, tzn. w praktyce butelek szklanych wielokrotnego użytku. Szklana butelka zwrotna jest własnością wprowadzającego i stanowi trwałe, pełnowartościowe opakowanie wykorzystywane wielokrotnie w cyklu swojego życia. Nie jest zatem odpadem. Ponadto istnieją już skuteczne, prośrodowiskowe mechanizmy obrotu butelkami zwrotnymi. Nie należy zatem włączać butelek zwrotnych do tworzonego systemu kaucyjnego, a co najwyżej dokonać drobniejszych modyfikacji przepisów tak, by wesprzeć popularyzację tego rodzaju opakowań.

ZPP postuluje ponadto konieczność uwzględnienia w projekcie ustawy gwarancji dla wprowadzających i podmiotu reprezentującego. Za niezbędne uważa również zapewnienie, że opakowania w systemie kaucyjnym zostaną zwolnione z opłaty opakowaniowej właściwej dla zbiórki w systemie komunalnym i zwolnienie kaucji z opodatkowania VAT.

fot. freepik.com
oprac. /kp/