W 2022 r. zostały rozpoczęte 4163 kontrole celno-skarbowe. To o 28,3% więcej niż w 2021 r., kiedy było ich 3244. Najwięcej takich działań zainicjowały urzędy celno-skarbowe w woj. małopolskim – 616 (rok wcześniej – 241), mazowieckim – 534 (457) i lubelskim – 378 (378). Na końcu zestawienia są: świętokrzyskie – 76 (55), opolskie – 125 (137) i podlaskie – 127 (104). – Na ubiegłoroczne statystyki z pewnością miał wpływ powrót urzędów do normalnego funkcjonowania, które były czasowo zawieszone w związku z sytuacją covidową. W mojej ocenie nie jest to jednak bardzo duży wzrost i nie powinien on budzić większego niepokoju, szczególnie u uczciwie działających podatników – komentuje doradca podatkowy Natalia Stoch-Mika.

Według dr Anny Wojciechowskiej, byłej naczelnik wydziału kontroli w Urzędzie Kontroli Skarbowej w Gdańsku, Ministerstwo Finansów dostrzega, że budżet nie jest z gumy. Przy szybko narastających wydatkach publicznych wymagane są coraz większe wpływy. Jak przekonuje, wzrost liczby kontroli o prawie 1/3 faktycznie może niepokoić przedsiębiorców. Oczywiście uczciwi podatnicy nie mają się czego bać, jednak w obecnym gąszczu legislacyjnym i niejednokrotnie przy braku jednolitych interpretacji łatwo jest zrobić nieumyślnie błąd. Ponadto zdarza się, że urzędnicy podczas kontroli prezentują stosunkowo swobodne podejście co do interpretacji faktów i okoliczności.

W ubiegłym roku zakończono 4033 kontrole. To o 36% więcej niż rok wcześniej, kiedy było ich 2966. Jak podkreśla Natalia Stoch-Mika, kontrola celno-skarbowa powinna być zakończona bez zbędnej zwłoki, ale nie później niż w terminie trzech miesięcy od dnia jej wszczęcia. Ekspertka jednak zaznacza, że w praktyce organy podatkowe szybko doszukują się nieprawidłowości. Najczęściej przychodzą bowiem na sprawdzenie poszczególnych transakcji, np. dostaw łańcuchowych czy zakupu usług niematerialnych od konkretnego kontrahenta.

Spośród kontroli celno-skarbowych zakończonych w 2022 r. 3689 wykazało nieprawidłowości – to 91,5% wszystkich. W 2021 r. było to 2709 (91,3%). Jak stwierdza dr Wojciechowska, wysokie wskaźniki to konsekwencja coraz lepszego typowania do kontroli. Odbywa się ono w oparciu o specjalne algorytmy, odchylenia od normy czy plany kontroli. Według ekspertki rosnącej skuteczności kontroli celno-skarbowych należy także upatrywać w coraz to bardziej rozbudowanym wachlarzu narzędzi analitycznych fiskusa.

Ustalenia zakończonych kontroli wyniosły 6,283 mld zł. To o 10,9% więcej niż w 2021 r., kiedy było to 5,664 mld zł. Największe ustalenia zostały stwierdzone w woj. mazowieckim – 1,347 mld zł (rok wcześniej – 1,030 mld zł), podlaskim – 841,6 mln zł (174 mln zł) i kujawsko-pomorskim – 592,7 mln zł (341,5 mln zł). Na końcu zestawienia są: świętokrzyskie – 30,6 mln zł (123,5 mln zł), warmińsko-mazurskie – 100,7 mln zł (397,6 mln zł) i podkarpackie – 151 mln zł (281 mln zł). – Na pierwszy rzut oka łączna kwota ustaleń imponuje. Jednak podatnikowi, który nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w decyzji, przysługuje jeszcze droga sądowa. Finalnie więc kwoty te mogą ulec zmniejszeniu. Ponadto zaprezentowane dane są niejednokrotnie tylko papierowymi ustaleniami, a sama egzekucja należności podatkowych przez fiskusa raczej nadal nie imponuje – komentuje dr Anna Wojciechowska.

Natalia Stoch-Mika przewiduje, że 2023 r. przyniesie stabilizację w zakresie przeprowadzanych tego typu kontroli. Sytuacja wróciła do normy po czasowym zamknięciu w szczycie epidemii, a urzędy skarbowe nadrobiły już swoje zaległości z tego okresu.

fot. freepik.com
oprac. /kp/