8 sierpnia w całej Polsce po raz 11. obchodzony jest Wielki Dzień Pszczół. Jest to okazja, by docenić ich rolę w przyrodzie, a także poznać zagrożenia, z którymi muszą się mierzyć.

Pszczoły zmagają się obecnie z wieloma problemami – od kilkunastu lat ich liczba na świecie gwałtownie spada. Według raportu Greenpeace w okresie jesienno-zimowym śmiertelność rodzin pszczelich w Europie wynosi średnio ok. 20%. Badaczom nie udało się jeszcze określić dokładnej przyczyny tego zjawiska, ale jednym z powodów z pewnością są zatrucia owadów pestycydami wykorzystywanymi do ochrony roślin.

Pszczołom miodnym i dziko żyjącym ludzie zawdzięczają produkty, które stanowią ponad 1/3 ich codziennej diety. Na samym kontynencie europejskim od pracy tych owadów uzależnionych jest ponad 4000 odmian warzyw. Ponadto pośrednio dzięki tym pożytecznym robotnicom mamy również mięso, mleko i inne produkty odzwierzęce – zwierzęta hodowlane karmione są w dużym stopniu roślinami zapylanymi przez pszczoły. Jeśli zatem zniknęłyby, pożywienie człowieka zostałoby ograniczone głównie do zbóż i kukurydzy.

Środowisko naturalne, w którym pszczoły żyją od tysięcy lat, ulega ogromnym przemianom wskutek działalności człowieka. Niestety zmiany te często nie są dla nich korzystne. Wśród najważniejszych problemów, z jakimi muszą się mierzyć owady zapylające, są: nadmierne stosowanie środków ochrony roślin (pestycydy), ograniczony dostęp do zróżnicowanego pokarmu, pasożyty i choroby. Także zachowania ludzi na łonie natury mają ogromny wpływ na środowisko. Dlatego szczególnie w okresie wakacyjnym powinniśmy zwiększyć naszą świadomość i podejmować odpowiedzialne działania, aby wspierać ochronę całego ekosystemu. – Pozostawione w lesie śmieci nie tylko szpecą krajobraz, ale mogą też być śmiertelną pułapką dla małych zwierząt i owadów. Na przykład porzucona butelka – zwabi je swoim zapachem, a gdy dostaną się do środka to trudno będzie im wspiąć się po pochyłej i wilgotnej ściance, by wyjść z butelki – zauważa Lisa Scoccimarro, liderka Akademii Ekologicznej Amest Otwock.

Oprócz zapylania roślin pszczoły same wytwarzają niezwykle cenne artykuły spożywcze i lecznicze. Najpowszechniejszym z nich jest miód. To produkt, który nie tylko pysznie smakuje, ale przede wszystkim ma korzystny wpływ na układ odpornościowy. Szczególne właściwości lecznicze ma również propolis. Działa on regenerująco i znieczulająco, przyśpiesza gojenie ran oraz regenerację tkanek. Preparaty na jego bazie są także pomocne przy leczeniu oparzeń, odmrożeń, owrzodzeń, czyraków czy grzybic. Coraz więcej zwolenników zyskuje także apiterapia, czyli wspomaganie organizmu produktami pszczelimi – miodem, propolisem, pyłkiem, pierzgą, mleczkiem, a nawet jadem. Według entuzjastów tego rodzaju terapii już samo przebywanie w pobliżu pszczół ma korzystny wpływ zarówno na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne. Na rynku pszczelarskim pojawiają się też „api-domki”, w których w specjalnie zabezpieczonych miejscach znajdują się pszczoły. W efekcie wnętrze takiego domku wypełnia się prozdrowotnym mikroklimatem – prosto z ula.

fot. Amest Otwock
oprac. /kp/