Na warszawskim Wilanowie już niebawem zostaną wdrożone rozwiązania tzw. miasta 15-minutowego. Mieszkańcy będą mogli załatwić wszystkie sprawy – od zakupów po rozrywkę i pracę – w najbliższym sąsiedztwie. – To błyskawicznie poprawi jakość życia w metropoliach, a w przyszłości także w miasteczkach i na wsiach – przekonuje prof. Carlos Moreno, dyrektor naukowy Katedry Przedsiębiorczości paryskiej Sorbony i twórca tej idei.

Koncepcja miasta 15-minutowego stanowiła główny punkt programu Anne Hidalgo kandydującej na stanowisko mera Paryża w 2020 r., która po zwycięskich wyborach zaczęła wprowadzać ją w życie. – Ta idea oferuje nowy miejski styl życia, który zwłaszcza dla mieszkańców ogromnych i pełnych nierówności miast, takich jak mój rodzinny Paryż, jest bardzo atrakcyjny. Uwzględnia on bowiem m.in. odzyskiwanie przestrzeni publicznych, rozwijanie partycypacyjnych inicjatyw obywatelskich czy poszerzanie dostępu wszystkich obywateli, bez względu na ich zamożność czy wiek, do całej gamy usług publicznych – tłumaczy profesor.

Koncepcja 15-minutowego miasta jest odpowiedzią na zmiany klimatyczne, społeczne i ekonomiczne zachodzące we współczesnych miastach. Zakłada dążenie do przekształcenia ich w policentryczne układy miejskie, gdzie w poszczególnych dzielnicach rozwijane są różnorodne usługi dla mieszkańców. Dzięki temu zyskują oni dostęp do wszystkiego, czego potrzebują do pracy i spędzania czasu wolnego w ciągu 15 minut pieszo lub rowerem. – Swą koncepcję opracowywałem przez dekady, jednak prawdziwy rozgłos zyskała dopiero podczas odbywającej się w Paryżu konferencji COP-21 w 2015 r., kiedy to zawarto historyczne porozumienie klimatyczne. Wyłożyłem wówczas publicznie swoje argumenty za odejściem od tak popularnej jeszcze w ubiegłym stuleciu praktyki odseparowywania obszarów mieszkalnych od biznesu, handlu czy rozrywki i powstawania swoistych "enklaw" zarezerwowanych dla konkretnej grupy społecznej – wyjaśnia prof. Moreno.

Zainteresowanie tą ideą znacznie wzrosło w okresie pandemii, gdy podczas stopniowego znoszenia obostrzeń wiele osób zaczęło odkrywać swoje „małe ojczyzny”, zauważając w nich poważny deficyt usług. – Po miesiącach izolacji chętnie wróciliśmy do aktywnego stylu życia, opartego na rozbudowanej komunikacji rowerowej czy pieszej, łatwiejszym dostępie do zdrowej żywności, wysokiej jakości terenach zielonych i silniejszych więziach społecznych, które zmniejszają poczucie samotności. To właśnie są postulaty koncepcji miasta 15-minutowego – zwraca uwagę naukowiec. Dodaje, że przykład Paryża zainspirował kolejne metropolie do tworzenia przestrzeni bardziej przyjaznych dla własnych mieszkańców. Buenos Aires, Barcelona, Portland, Bogota, Melbourne – to tylko niektóre ich przykłady. Co więcej, idea badacza przenoszona jest również na kolejne poziomy: ogólnokrajowe (program „20-minutowego sąsiedztwa” realizowany przez rząd szkocki i postulowany przez brytyjską Partię Pracy) czy lokalne, obejmujące mniejsze ośrodki (angielskie Oxford czy Canterbury), a nawet tereny wiejskie. – Oczywiście podstawową wartością jest realizacja celów klimatycznych i troska o planetę – miasto 15-minutowe to metropolia bez korków, smogu, dodatkowej emisji CO2. Lecz tak naprawdę to walka o komfortowe i godne życie dla wszystkich mieszkańców terenów miejskich, których z każdym rokiem przybywa – podkreśla prof. Carlos Moreno.

Także Polska nie pozostaje na uboczu tego globalnego trendu. Podczas tegorocznej odsłony ECO-Miasto zaprezentowano projekt Wilanów Park – wielofunkcyjnej inwestycji Nhood Services Poland tworzonej zgodnie z koncepcją prof. Moreno. Będzie ona liczącą około 50 tys. m² przestrzenią na kształt „miasta w mieście”, tętniącą życiem, pełną zieleni z 2-hektarowym parkiem miejskim i uzupełniającą istniejący układ urbanistyczny. Układ drogowy i sieć ścieżek rowerowych wokół inwestycji sprawią, że w ciągu kwadransa będzie można dotrzeć do inwestycji z dowolnego miejsca dzielnicy. – Nikomu niczego nie narzucamy ani do niczego nie zmuszamy. Zawsze apelowałem, by wdrażaniu w życie idei miasta 15-minutowego towarzyszyły szerokie konsultacje społeczne, dyskusje, kampanie edukacyjne. Jestem jednak przekonany, że to jedno z tych rzadkich rozwiązań, na którym zyskują naprawdę wszyscy – podkreśla profesor.

fot. Adrian Grycuk/Wikipedia
oprac. /kp/