Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej analizuje możliwość zlikwidowania progów dorabiania do rent dla osób z niepełnosprawnościami. Jest to jedno z kluczowych zobowiązań Koalicji Obywatelskiej zawartych w programie „100 konkretów na 100 dni” przed wyborami parlamentarnymi w 2023 r. Resort zwrócił się już w tej sprawie do Ministerstwa Finansów, aby ocenić możliwości finansowe takiej zmiany.

„Pułapka rentowa” to problem, z którym borykają się osoby z niepełnosprawnościami. Muszą one rezygnować z pracy lub awansu zawodowego, aby nie przekroczyć progów dochodowych, które uprawniają do pobierania renty socjalnej lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Obecnie zgodnie z przepisami prawo do świadczeń emerytalno-rentowych ulega zawieszeniu w przypadku osiągania przychodów (np. z pracy na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy pozarolniczej działalności) wyższych niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Od 1 czerwca 2025 r. próg ten wynosi 11 651 zł brutto. Przekroczenie tej kwoty skutkuje zawieszeniem wypłaty świadczenia. Drugi próg, wynoszący 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (od 1 czerwca to 6273,60 zł brutto), powoduje zmniejszenie świadczenia. Kwota zmniejszenia nie może jednak przekroczyć 936,61 zł brutto dla renty socjalnej i 704,75 zł brutto dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Temat progów był przedmiotem poniedziałkowego posiedzenia sejmowej podkomisji stałej do spraw osób z niepełnosprawnościami i włączenia społecznego. Sebastian Kamiński, zastępca dyrektora w Departamencie Ubezpieczeń Społecznych w MRPiPS, potwierdził, że do resortu wpływają liczne zgłoszenia od osób z niepełnosprawnościami, które sygnalizują problemy z zawieszaniem i zmniejszaniem świadczeń emerytalno-rentowych. Podkreślił, że ministerstwo widzi problem i zamierza podejść do niego kompleksowo, przeprowadzając analizy ekonomiczne, prawne i społeczne. Dopiero po uzyskaniu pozytywnego stanowiska Ministerstwa Finansów będzie możliwe przedstawienie propozycji zmian legislacyjnych. Zaznaczył jednocześnie, jak ważna jest aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami. – Dotychczas renta z tytułu niezdolności do pracy była taką rekompensatą z uwagi na to, że ze względu na stan zdrowia osoba nie mogła osiągnąć takich dochodów, jakby była zdrowa. Tutaj jest po prostu zmiana podejścia, należy podejść do tego systemowo – wyjaśnił Sebastian Kamiński.

Andrzej Łosiewicz, zastępca dyrektora w Biurze Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, zaznaczył, że należy dążyć do likwidacji tzw. pułapki rentowej. Przypomniał, że w resorcie trwają prace nad ustawą o asystencji osobistej, której rozwiązania również mogą przyczynić się do zwiększenia aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnościami. – Państwa europejskie, nie wszystkie, ale te, które mają najwyższe wskaźniki aktywności osób z niepełnosprawnościami, tego limitu nie mają, więc też mając na uwadze pozostałe elementy systemu, czyli asystencję i zatrudnienie wspomagane, powinniśmy dążyć, żeby pułapkę rentową próbować zlikwidować – zwrócił uwagę

Od 2022 r. osoby dorabiające do renty socjalnej rozliczają się po upływie roku kalendarzowego (rocznie lub miesięcznie). Wcześniej renta była zawieszana na bieżąco – za każdy miesiąc. Renta socjalna przysługuje pełnoletnim mieszkańcom Polski z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy, jeśli niezdolność ta powstała w wyniku choroby lub wypadku nabytego przed ukończeniem 18. roku życia, w trakcie nauki (do 25. roku życia) lub studiów doktoranckich bądź aspirantury naukowej. Od 1 marca 2025 r. renta socjalna oraz z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi 1878,91 zł brutto, a renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy to 1409,18 zł brutto.

fot. freepik.com
oprac. /kp/