Kompostownik to pojemnik albo miejsce, w którym w naturalny sposób dochodzi do rozkładu substancji organicznych takich jak resztki roślinnej żywności czy ogrodowe odpadki, a następnie przekształcania ich w żyzny nawóz, bogaty w potrzebne roślinom składniki organiczne. Zachodzą tam te same procesy, które w naturze powodują biologiczny recykling martwych roślin czy zrzuconych liści. Za rozkład odpowiadają bakterie, pleśń oraz bezkręgowce takie jak dżdżownice. Wyprodukowany kompost sprawdza się jako ekologiczny nawóz.

Najprostsze kompostowniki to proste pryzmy, na które wyrzucane są odpady organiczne. Coraz częściej spotyka się zabudowane kompostowniki, otwarte lub zamknięte, które pozwalają produkować kompost bez zbędnego nieporządku. Zamknięte kompostowniki mają kilka przewag nad prostymi pryzmami, m.in. zabezpieczają kompost przed chłodem i złymi warunkami pogodowymi. Można kupić gotowy kompostownik lub wykonać go samemu. Warto pamiętać, że kompostowniki powinny być wyposażone w otwory umożliwiające dopływ powietrza do kompostu – bez tego procesy rozkładu mogą po prostu się zatrzymać.

Przetworzenie odpadów w pełnowartościowy nawóz zajmuje najczęściej kilka miesięcy, w niektórych przypadkach może jednak potrwać około roku. Żeby bakterie i inne stworzenia odpowiadające za proces kompostowania mogły skutecznie rozkładać organiczne odpady na składniki odżywcze, należy im zapewnić odpowiednie warunki. Na efektywność tego procesu wpływa dostępność tlenu, temperatura, wilgotność oraz rodzaj materiału wrzuconego do kompostownika, a także ilość i rodzaj mikroorganizmów które te materiały przetwarzają.

Sam proces kompostowania nie wymaga wielu czynności. Trzeba pamiętać jedynie o przerzucaniu kompostu co ok. dwa miesiące. W ten sposób w głąb wymieszanego kompostu dostaje się tlen, który przyspiesza jego rozkład. Podczas przerzucania warto przyjrzeć się temu, jak przebiega proces kompostowania. Jeśli kompost jest zbyt suchy, można dodać do niego wody.

Do kompostowania nadaje się większość organicznych odpadków powstających w domu i ogrodzie takich jak chwasty, ścięta trawa, zdrowe resztki roślinne, resztki jedzenia – obierki, fusy czy skorupki jaj, stara ziemia z doniczek, ścięte gałęzie i liście, trociny, popiół czy niewielkie ilości papieru i kartonu. Wszystko powinno być rozdrobnione - to bardzo przyspiesza procesy rozkładu.

Dobrze jest też dodać do kompostownika nieco kompostu zachowanego z poprzedniego sezonu - bakterie w nim zawarte szybko mnożą się, przyspieszając proces rozkładu nowej porcji nawozu. Im bardziej urozmaicona zawartość kompostownika, tym bardziej wartościowy będzie nawóz. Dobrze, żeby wrzucane do niego odpady zawierały jak najwięcej azotu, fosforu i potasu. Dobrą zasadą jest wypełnianie kompostownika w około 75% odpadkami organicznymi, w 20% nawozami organicznymi i mineralnymi oraz dopełnienie go ziemią.

Nie należy kompostować mięsa czy ryb, które wytwarzają bardzo nieprzyjemny zapach i przyciągają szkodniki. Należy unikać też skórek z cytrusów, które mają własności ograniczające rozwój niezbędnych mikroorganizmów, a także chorych roślin czy nasion, bo te mogą zacząć kiełkować. Warto też unikać dodawania do kompostu związków wapnia, które pozbawiają nawóz niezbędnego roślinom azotu. Złym materiałem na kompost są też wszelkie pokarmy konserwowane w occie czy zadrukowany papier.

Uzyskany w ten sposób kompost wzbogaca ziemię. Jest doskonałym źródłem związków odżywczych do roślin i nie stwarza zagrożenia przenawożeniem gleby. Można go stosować do nawożenia wszelkich roślin ogrodowych, od drzew, przez krzewy ozdobne po uprawę warzyw i owoców. Można go także dodawać do gleby, w której rosną rośliny doniczkowe.

fot. pixabay.com
oprac. /kp/