Obszary wiejskie i tereny rolne w Polsce zajmują odpowiednio 85% i 52% powierzchni kraju. Wieś zamieszkuje ok. 15 mln osób, czyli 38% ogółu ludności, a w całym kraju jest ok. 1,4 mln gospodarstw rolnych.

Zmiany klimatyczne doprowadziły już do zmniejszenia plonów trzech podstawowych upraw na świecie – pszenicy, kukurydzy i ryżu, istotnych dla bezpieczeństwa żywnościowego na świecie. Ten trend będzie się utrzymywać w kolejnych latach. Jak podaje Komisja Europejska, unijny łańcuch rolno-spożywczy zapewnia bezpieczeństwo żywnościowe ponad 400 mln ludzi i jest ważnym sektorem gospodarki UE, ma on jednak również znaczny wpływ na środowisko – według raportu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu ok. 1/3 światowych emisji gazów cieplarnianych pochodzi właśnie z systemów żywnościowych. Dlatego też UE dąży do przekształcenia sposobu produkcji i konsumpcji żywności w Europie, aby zmniejszyć ślad środowiskowy sektora rolno-spożywczego, wzmocnić jego odporność na kryzysy wynikające m.in. ze zmian klimatycznych, a przy tym zapewnić zdrową i przystępną cenowo żywność. Ma służyć temu przyjęta w 2020 r. unijna strategia „Od pola do stołu” – jeden z kluczowych elementów Europejskiego Zielonego Ładu. Przynosi on konkretne cele dotyczące m.in. redukcji stosowania nawozów i pestycydów czy promowania rolnictwa ekologicznego. Zmiany w polskim rolnictwie wytycza także Plan Strategiczny Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027.

KE wskazuje, że priorytetem strategii „Od pola do stołu” jest bezpieczeństwo żywnościowe, ale jej realizacja ma też wspomóc cel, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. i przestawienie sektora rolno-spożywczego na model bardziej zrównoważony, czyli taki, który m.in. ogranicza swój wpływ na środowisko i umożliwia bardziej efektywne wykorzystanie zasobów, np. gleby, ziemi, wody, maszyn, środków ochrony roślin, nasion, nawozów czy energii, przy zachowaniu opłacalności produkcji rolniczej. Wśród kluczowych założeń jest m.in. redukcja stosowania pestycydów o 50% i nawozów o 20% przed upływem 2030 r., a także poprawa dobrostanu zwierząt – o połowę ma spaść sprzedaż środków drobnoustrojowych dla zwierząt hodowlanych. Jednym z ważniejszych założeń jest też zwiększanie powierzchni upraw ekologicznych, tak aby do 2030 r. zostało na nią przeznaczonych 25% gruntów rolnych.

Jak wskazuje Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego „ASAP”, polscy i europejscy konsumenci w coraz większym stopniu oczekują, że produkty rolne i spożywcze dostępne w sprzedaży będą pochodziły z wiarygodnych źródeł, które gwarantują zrównoważony charakter ich produkcji. Badanie przeprowadzone w 2021 r. we współpracy z Accenture pokazało, że 3/4 Polaków jest zainteresowanych kupowaniem produktów rolnictwa zrównoważonego, a 82% uważa, że sieci handlowe powinny oferować zrównoważoną żywność. Rynek takich produktów w średnim terminie ma potencjał osiągnąć wartość 64,6 mld zł.

fot. freepik.com
oprac. /kp/