Dobra mobilność miejska – związana z przemieszczaniem się ludzi, towarów i usług wewnątrz obszarów miejskich oraz między nimi – wpływa na poprawę jakości życia, zwiększenie efektywności gospodarczej, ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko i zmniejszenie natężenia ruchu na drogach. Miasta stają się coraz bardziej zaludnione, w związku z czym pojawiają się nowe wyzwania dla systemów transportowych. Według prognoz ONZ do 2050 r. 60% osób będzie mieszkańcami miast. Szacuje się, że każdego tygodnia przeprowadza się do nich ok. 1,3 mln ludzi. Do 2030 r. łączna liczba „megamiast” na świecie, czyli obszarów miejskich, w których żyje ponad 10 mln mieszkańców, ma wzrosnąć do 43, czyli będzie ich o 12 więcej niż obecnie. Jak podkreślają eksperci, mobilność w miastach wymaga holistycznego podejścia, które uwzględnia potrzeby lokalnej społeczności, ochronę środowiska, efektywność ekonomiczną i długofalową zrównoważoną strategię rozwoju miejskiego.

– Przyszłością mobilności miejskiej jest ograniczenie wykorzystania samochodów w mieście na krótkich dystansach – do 15 min., zachęcanie do częstszego korzystania z komunikacji publicznej oraz zapewnienie alternatywnych środków transportu dla ludzi i przewożonych dóbr. Dzięki temu możemy ograniczyć emisje gazów cieplarnianych i zanieczyszczenia w miastach, jednocześnie poprawiając jakość życia ich mieszkańców. Ideą, która w pełni wpisuje się we współczesne wyzwania związane z mobilnością miejską, jest koncepcja miast 15-minutowych – wskazuje dr hab. Jagienka Rześny-Cieplińska, ekspertka w zakresie logistyki, logistyki miejskiej i organizacja transportu w miastach.

Miasta 15-minutowe to koncepcja urbanistyczna i planistyczna, która zakłada, że ich mieszkańcy powinni mieć dostęp do wszystkich podstawowych usług, atrakcji i potrzebnych dóbr w ciągu 15-minutowego spaceru lub jazdy rowerem od swojego miejsca zamieszkania. Stanowi to odpowiedź na wiele wyzwań, którym obecnie muszą sprostać współczesne przestrzenie miejskie. Główne założenia miast 15-minutowych to: lepsza dostępność do usług, wzmacnianie społeczności lokalnych, wzrost liczby zielonych przestrzeni miejskich, zrównoważony transport oraz rozwój: infrastruktury dla pieszych i rowerzystów, smart city i nowych technologii w planowaniu miejskim, rozwój zintegrowanych systemów transportowych.

– Lepsza dostępność do usług jest głównym filarem koncepcji miast 15-minutowych. Odnosi się do założenia, iż wszystkie niezbędne usługi, takie jak szkoły, przedszkola, sklepy spożywcze, apteki, poczty, placówki medyczne, parki i przestrzenie rekreacyjne, powinny być łatwo dostępne w bliskiej odległości od miejsca zamieszkania. To eliminuje konieczność długich podróży i zmniejsza zależność od samochodów – podkreśla ekspertka Uniwersytetu WSB Merito Gdynia.

Koncentracja usług i atrakcji w bliskiej odległości od domostw ma mobilizować do większej aktywności społecznej i integracji między mieszkańcami. Przestrzenie publiczne powinny być projektowane tak, aby zachęcić do spotkań, wymiany kulturalnej i wspólnej aktywności. Takim zachowaniom sprzyjać ma zwiększenie liczby terenów zielonych w mieście, co przejawiać się będzie głównie w postaci tworzenia parków, ogrodów i innych przestrzeni, które będą służyć jako miejsca odpoczynku i rekreacji dla mieszkańców. Kluczowym czynnikiem decydującym o rozwoju koncepcji miast 15-mintowych jest zrównoważony transport, w ramach którego powinna rozwijać się infrastruktura dla pieszych, rowerzystów i publicznych środków lokomocji. Zmniejszenie ruchu samochodowego, wykorzystanie komunikacji miejskiej i dzielenie się pojazdami oraz promowanie ekologicznych środków transportu, takich jak rowery i hulajnogi elektryczne, jest ważnym celem projektu. Dzięki temu ograniczy się zależność od aut i zmniejszy negatywny wpływ na środowisko naturalne.

Jak podkreśla dr hab. Jagienka Rześny-Cieplińska, przyszłość miast 15-minutowych będzie zależała przede wszystkim od zaangażowania władz miejskich, mieszkańców, architektów, urbanistów i innych interesariuszy oraz odpowiednich inwestycji w infrastrukturę i technologie. Ich potencjał rozwojowy będzie nie tylko wynikiem postępu technologicznego, ale także świadomych działań społecznych i politycznych mających na celu poprawę jakości życia mieszkańców i ochronę środowiska.

fot. freepik.com
oprac. /kp/