W ostatnich dwóch latach wzrosła aktywność zawodowa Polaków. Eksperci oceniają, że to głównie zasługa kobiet, zawodowo bardziej uaktywnili się też mieszkańcy wsi i emeryci. To jednak za mało, żeby zaspokoić rosnący popyt na pracę.

Jak poinformowało Biuro Inwestycji i Cykli Ekonomicznych, Wskaźnik Rynku Pracy informujący z wyprzedzeniem o przyszłych zmianach wielkości bezrobocia zmalał w grudniu o 0,8 pkt. w stosunku do poprzedniego miesiąca. To czwarty miesiąc z rzędu, gdy wskaźnik obniża się. W dłuższym okresie, od połowy 2022 r., pozostaje on na niemal tym samym poziomie, a jego miesięczne zmiany nie przekraczają wartości 1 pkt. Podobne tendencje przemawiające za stabilizacją na rynku pracy analitycy obserwują po stronie bezrobocia rejestrowanego, które od pół roku wynosi 5%. Także bezrobocie według BAEL jest rekordowo niskie i wahało się w minionym roku pomiędzy 2,6 a 2,9%. – Równie stabilne są dane na temat wielkości zatrudnienia, które po popandemicznym odbiciu wiosną 2022 r. ustabilizowało się na niemal niezmienionym poziomie – dodają eksperci.

Spośród siedmiu składowych WRP obecnie trzy w niewielkim stopniu działają w kierunku ewentualnego wzrostu stopy bezrobocia. Są to przede wszystkim nastroje menadżerów firm na temat sytuacji gospodarczej oraz ich zamiary co do wielkości zatrudnienia. W kwestii zatrudnienia dominują poglądy o konieczności jego redukcji, a przewaga odsetka firm, które w najbliższym czasie będą zmniejszać zatrudnienie nad tymi, którzy planują je zwiększyć, wynosi około 5 p.p. Ponadto zmniejsza się liczba ofert pracy w rejonowych urzędach zatrudnienia i na portalach internetowych. Jednocześnie liczba zwolnień z przyczyn leżących po stronie zakładów pracy w ostatnich miesiącach ustabilizowała się na rekordowo niskim poziomie, nieznacznie przekraczającym 30 tys. osób. Eksperci zwracają uwagę, że napływ do bezrobocia – wyrażony liczbą nowo zarejestrowanych bezrobotnych – od wiosny zmniejsza się pomimo wyraźnych oznak spowolnienia gospodarczego. Jednocześnie maleje odpływ z bezrobocia do zatrudnienia.

Według BIEC na rynku pracy dokonują się w ostatnim czasie "ciekawe procesy dostosowawcze". Wynika z nich, że w ostatnich dwóch latach, po ustąpieniu skutków związanych z pandemią, nastąpił wzrost aktywności zawodowej Polaków – z 57,3% w I kwartale 2021 r. do 58,4% w III kwartale 2023 r. Poprawę tę zawdzięczamy głównie wyższej aktywności zawodowej kobiet – wśród Polek odnotowano wzrost z 49,4% w I kwartale 2021 r. do 51,5% na koniec III kwartału 2023 r. Wyraźnie wzrosła również aktywność zawodowa mieszkańców wsi, przybyło też pracujących emerytów oraz osób pracujących w więcej niż jednym miejscu pracy. – Część pracodawców sygnalizuje, że nasila się zjawisko "job hopping-u", czyli poszukiwania pracy w okresie zatrudnienia i częstej zmiany pracodawcy w celu podniesienia zarobków i skrócenia drogi awansu – wskazuje BIEC. Badania BAEL obejmujące III kwartał 2023 r. wskazują, że to ostatnie zjawisko dotyczy przede wszystkim pracowników do 34. roku życia i posiadających wyższe wykształcenie. – Młode kobiety rzadziej decydują się na potomstwo, co przenosi ich aktywność z pola rodzinnego na zawodowe. Wysoka inflacja mobilizuje zbyt wczesnych wiekiem emerytów oraz wielu pracujących do podejmowania dodatkowego zatrudnienia. Szybko rosnąca płaca minimalna dynamizuje presje na wzrost wynagrodzeń w firmach i szybszy awans zawodowy, co skłania do częstej zmiany pracy wśród młodych profesjonalistów – tłumaczą eksperci.

Ich zdaniem procesy te pozwalają na utrzymanie względnego stanu równowagi podstawowych makro-wielkości rynku pracy, jednak jedynie w warunkach słabego wzrostu gospodarczego i utrzymującej się przez lata niskiej stopy inwestycji sektora prywatnego. W warunkach ożywienia gospodarczego, którego można się spodziewać w drugiej połowie 2024 r., procesy dostosowawcze mogą okazać się niewystarczające dla zaspokojenia znacznie większego od obecnego popytu na pracę.

fot. pixabay.com
oprac. /kp/