1 czerwca weszła w życie ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom wprowadzająca znaczące zmiany w przepisach dotyczących zatrudniania osób spoza Polski. Jak informuje resort pracy, jej głównym celem jest ochrona polskich pracowników przed nieuczciwą konkurencją i utratą pracy, zabezpieczenie cudzoziemców przed nadużyciami, a także zapewnienie przedsiębiorcom przejrzystych i przyjaznych przepisów w obliczu niedoborów kadrowych.

Nowe przepisy stawiają m.in. na pełną elektronizację procedur związanych z legalizacją pracy obcokrajowców, a w powiatowych urzędach pracy zostaną utworzone specjalne punkty dla cudzoziemców. Jedną z najważniejszych zmian jest również zniesienie tzw. testu rynku pracy. Ustawa daje też starostom możliwość określenia listy zawodów i rodzajów pracy, w których nie będą wydawane zezwolenia na pracę cudzoziemcom. Jednocześnie nowe przepisy znacząco podnoszą kary za złamanie przepisów dotyczących zatrudniania cudzoziemców. Od teraz takie działania są zagrożone karą grzywny w wysokości od 3 do 50 tys. zł. Dodatkowo za kierowanie cudzoziemca do pracy przez podmiot, który nie jest agencją zatrudnienia, przewidziano karę 6 tys. zł.

Ustawa wprowadza również obligatoryjne przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia na pracę. Zezwolenie nie zostanie wydane w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo pracodawcy zostało założone lub działa głównie w celu ułatwiania wjazdu obywatelom państw trzecich. W celu wzmocnienia skuteczności kontroli Straż Graniczna i Państwowa Inspekcja Pracy będą mogły przeprowadzać kontrole u podmiotów powierzających pracę cudzoziemcom bez zapowiedzi i jednocześnie.

Zgodnie z nowymi przepisami pracodawca ma 7 dni na poinformowanie urzędu pracy o podjęciu przez obcokrajowca pracy oraz 14 dni na poinformowanie o niepodjęciu przez niego pracy. Nowością jest również obowiązek dostarczenia do urzędu pracy umowy zawartej z cudzoziemcem w momencie, gdy oświadczenie o powierzeniu pracy zostanie wpisane do ewidencji oświadczeń. Dodatkowo skrócony został czas, w jakim pracodawca musi poinformować wojewodę o ważnych zmianach związanych z zatrudnieniem cudzoziemca – z 3 do 2 miesięcy.

Jak komentuje prof. Grażyna Spytek-Bandurska z Federacji Przedsiębiorców Polskich, nowe przepisy są odpowiedzią na współczesne wyzwania związane ze wzmożoną migracją i z kryzysem demograficznym, który prowadzi do spadającej liczby pracowników. – Wprowadzono wiele zmian, żeby wykluczyć bądź ograniczyć nadużycia, jakie pojawiały się w sprawach dotyczących zatrudniania cudzoziemców. Ważnym celem ustawy jest uszczelnienie przepisów, doprecyzowanie przesłanek udzielenia bądź odmowy udzielenia zezwoleń i wprowadzenie instrumentów gwarantujących bezpieczeństwo rynku pracy – podkreśla ekspertka.

Dla pracodawców kluczowe są ułatwienia proceduralne, w tym pełna elektronizacja. – Dzięki temu powinno nastąpić ułatwienie kontaktu z urzędem. Pracodawca będzie mógł złożyć wniosek i odebrać decyzję w dogodnym dla siebie czasie – wyjaśnia prof. Spytek-Bandurska. Zwraca też uwagę na priorytetowe rozpatrywanie wniosków o zezwolenie na pracę dla firm kontynuujących współpracę z cudzoziemcami i tych o znaczeniu strategicznym dla gospodarki narodowej.

Prof. Grażyna Spytek-Bandurska zauważa, że skuteczność nowych rozwiązań będzie zależała od sprawności działania urzędów oraz od równowagi pomiędzy ochroną prawną pracowników cudzoziemskich a elastycznością rynku pracy. Pewne obawy budzą ewentualne niejasności interpretacyjne przy tworzeniu list zawodów, w stosunku do których odmawia się wydania zezwolenia na pracę. Dla pracodawców niekorzystne jest też zaostrzenie sankcji za nieprzestrzeganie przepisów w przypadku niejasności interpretacyjnych.

W szerszym kontekście ekspertka zwraca uwagę na konieczność skutecznej integracji cudzoziemców w Polsce, co obejmuje naukę języka polskiego, zrozumienie specyfiki polskiego systemu prawnego i kultury, a także walkę ze stereotypami. – Należy zapobiegać segmentacji i marginalizacji na rynku pracy. Cudzoziemcy często trafiają automatycznie do mniej stabilnego segmentu, niezależnie od ich kwalifikacji. Są zatrudniani przy pracach fizycznych, prostych – zauważa. Podkreśla również, że polski rynek pracy boryka się z niedopasowaniem kwalifikacji do potrzeb pracodawców. – Mimo bezrobocia wśród niektórych grup brakuje wykwalifikowanych pracowników w zawodach technicznych, opiece zdrowotnej czy IT. Polski system edukacji i migracji zawodowej nie nadąża za tempem zmian gospodarczych, rozwojem technologicznym. Dlatego ważne jest zachęcanie do pracy zagranicznych specjalistów i fachowców. Trzeba też pamiętać o zdrowej konkurencji po stronie pracodawców, aby zwalczać nieformalne praktyki zatrudniania – podsumowuje prof. Spytek-Bandurska.

fot. freepik.com
oprac. /kp/