W ciągu ostatnich dwudziestu lat każdego roku średnio 10% pracowników zmieniało pracę lub odchodziło całkowicie z rynku pracy. Osoby zatrudnione w sektorze prywatnym zmieniały firmę 2,5 raza częściej niż ci z sektora publicznego.

Z badania "Rotacja pracowników w Polsce" Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, że rotacja na rynku pracy w Polsce dotyczy średnio 1-1,4 mln pracowników rocznie. – Za rotację pracowników uważamy proces wymiany pracowników w organizacjach, który obejmuje zarówno nowe zatrudnienia, jak i odejścia. Opracowana przez PIE autorska metoda pomiaru skali rotacji pracowników w Polsce pokazała, że w ostatnich dwudziestu latach rocznie średnio co dziesiąty pracownik kończył stosunek świadczonej pracy. Szczyt miał miejsce w latach 2003-2004, kiedy zjawisko to dotyczyło 12,8%. W latach 2021-2022 r. już tylko 7,5% pracowników opuściło swoje miejsce pracy – wskazuje Aneta Kiełczewska, zastępca kierownika zespołu ekonomii behawioralnej PIE.

Najczęstsze powody to przejście na emeryturę lub rentę, zakończenie pracy na czas określony oraz utrata pracy. Ostatnia z wymienionych przyczyn była szczególnie częsta w latach 2008-2013 – rocznie w tym czasie pracę traciło średnio ok. 240 tys. Polaków. Natomiast liczba osób, które przechodziły na emeryturę lub rentę, wahała się na przestrzeni lat, co mogło być powiązane m.in. ze zmianami w systemie emerytalnym i starzeniem się populacji. Najwięcej pracowników, 198 tys., przeszło na emeryturę między 2019 r. a 2020 r., kiedy dodatkowym czynnikiem zniechęcającym do pozostania na rynku pracy mogła być pandemia.

Z badania wynika, że przed 2015 r. mężczyźni częściej zmieniali pracę niż kobiety, później wartości się wyrównały. Eksperci PIE tłumaczą, że jedną z przyczyn częstszych zmian pracy u kobiet były wprowadzone w 2013 r. dłuższe urlopy rodzicielskie. – Dłuższa przerwa w wykonywaniu pracy mogła spowodować nieco częstsze zmiany pracy po powrocie. Z drugiej strony niższe niż kilka lat wcześniej poziomy rotacji wśród mężczyzn mogą być powiązane ze spadkiem powszechności umów czasowych – wyjaśnia Iga Rozbicka, analityczka z zespołu ekonomii behawioralnej PIE.

Okazuje się też, że im starsi są pracownicy, tym rzadziej zmieniają pracę. Wśród osób w wieku 15-19 lat między 2021 r. a 2022 r. nową firmę znalazło 10,8% z nich, a wśród pracowników w wieku powyżej 50 lat wartość ta nie przekroczyła 2%. Wyjątkiem jest przedział wieku 60-64 lata, dla którego wskaźnik wyniósł 3%, co może być efektem podjęcia nowej pracy przez osoby, które przeszły na emeryturę. Ponadto pracownicy sektora prywatnego zmieniają miejsce swojej pracy ok. 2,5 razy częściej niż ci z sektora publicznego. – Stosunkowo duże jest także zróżnicowanie w zależności od branży. Wysoką rotację obserwujemy w zakwaterowaniu, gastronomii, budownictwie i transporcie, najmniejszą w opiece zdrowotnej, edukacji i administracji publicznej – wymienia Iga Rozbicka.

Jak ocenia Aneta Kiełczewska, nie da się jednoznaczne określić, jaki poziom rotacji jest najbardziej korzystny. – Istotne wydaje się przeciwdziałanie negatywnym czynnikom wpływającym na odejścia pracowników z firm. Jednocześnie świadomość, na jakim poziomie kształtuje się rotacja w skali całego kraju czy np. wybranej branży lub grupy wieku, może ułatwić pracodawcom dostosowanie swoich strategii zarządzania do zmieniających się norm i warunków – wskazuje ekspertka.

fot. freepik.com
oprac. /kp/