Mimo że wraz z końcem roku wielu pracowników stara się nadrobić zaległy wypoczynek, okazuje się, że istnieje problem z pełnym wykorzystaniem dni wolnych – zaledwie co drugi zatrudniony korzysta z całego swojego urlopu. Jednocześnie 67% badanych chciałoby jego wydłużenia.

Tylko 48% pracowników korzysta z całego swojego urlopu, podczas gdy 34% przyznaje, że nie jest w stanie tego zrobić, a 7% pracowników w ogóle nie decyduje się na odpoczynek – wynika z raportu enel-med „Łączy nas zdrowie 2025”. Wyniki te są niemal identyczne jak rok wcześniej. Problem niewykorzystywania dni wolnych jest szczególnie widoczny w dużych firmach, gdzie niewykorzystanie urlopu deklaruje 39% zatrudnionych, podczas gdy w mikrofirmach odsetek ten wynosi 24%.

Jak zauważa Alina Smolarek, dyrektorka HR enel-med, choć Kodeks pracy gwarantuje każdemu coroczny, płatny urlop wypoczynkowy, jego faktyczne wykorzystanie zależy w dużej mierze od kultury organizacyjnej i specyfiki branży. – W niektórych sektorach, szczególnie produkcyjnych czy usługowych, końcówka roku może być okresem wyhamowania, a firmy zachęcają lub wręcz planowo kierują pracowników na urlopy właśnie w czasie świąteczno-noworocznej przerwy. Z kolei w turystyce i gastronomii grudzień to jeden z najbardziej intensywnych momentów w roku, dlatego o wypoczynek w tym czasie bywa najtrudniej. Jednak fakt, że tak duża część pracowników w ogóle nie wykorzystuje przysługujących im dni wolnych, jest sygnałem, że w wielu miejscach wciąż brakuje kultury wspierającej odpoczynek. Tymczasem niewyspani, przeciążeni i zestresowani pracownicy tracą zarówno prywatnie, jak i zawodowo, bo spada ich efektywność, rośnie ryzyko błędów i wypalenia, a w dłuższej perspektywie cierpią na tym także pracodawcy. Istotnym elementem jest znalezienie przestrzeni, w której potrzeby pracodawcy spotykają się z oczekiwaniami pracowników – podkreśla.

Ekspertka HR Adriana Rychter z HR poPrawnie zwraca uwagę na dodatkowy problem, jakim jest stygmatyzacja wykorzystania całego urlopu. – Pracownik, który planuje pełne 26 dni, postrzegany jest jako mniej obciążony obowiązkami albo mniej zaangażowany. To bardzo niebezpieczny wzorzec, uderzający bezpośrednio w zdrowie psychiczne i fizyczne zespołów. Obserwuję również, że częściej z urlopu korzystają osoby posiadające rodziny, które społecznie mają „przyzwolenie” na odpoczynek, niż osoby samotne, które w większym stopniu obawiają się oceny. Dlatego z punktu widzenia HR konieczne jest nie tylko zapewnienie formalnych procedur, ale przede wszystkim budowanie dojrzałej kultury pracy, w której urlop traktowany jest jako naturalny element dbania o dobrostan – przekonuje

Zgodnie z Kodeksem pracy każdy pracownik ma prawo do co najmniej jednego nieprzerwanego, 14-dniowego wypoczynku w ciągu roku. Mimo to tylko 55% Polaków deklaruje, że regularnie korzysta z takiego dwutygodniowego urlopu. Również w tym aspekcie widoczne są znaczące różnice zależne od wielkości firmy. 71% pracowników dużych organizacji korzysta z długiego, nieprzerwanego wypoczynku, natomiast w sektorze MŚP odsetek ten spada do 47%. 37% zatrudnionych z różnych przyczyn nie wykorzystuje 14-dniowego urlopu. Dotyczy to co piątego pracownika korporacji (22%) i aż co drugiego pracownika mikrofirmy (51%). Jak wyjaśnia Alina Smolarek, w mniejszych firmach proces udzielania urlopów jest mniej sformalizowany. – W większych przedsiębiorstwach zdecydowanie więcej uwagi przykłada się formalnych zasad dotyczących urlopów, w tym rekomendacji, by pracownik raz w roku skorzystał z co najmniej 14 dni nieprzerwanego wypoczynku. W mniejszych firmach proces udzielania urlopów bywa znacznie mniej sformalizowany. W sektorze MŚP praca często naturalnie przeplata się z życiem prywatnym, a wiele obowiązków można wykonywać elastycznie. To jednak sprawia, że granica między pracą a odpoczynkiem staje się mniej wyraźna, a pracownicy rzadziej decydują się na dłuższy, w pełni odcięty od pracy urlop, który jest kluczowy dla regeneracji – tłumaczy ekspertka.

Raport enel-med ujawnia także pewien paradoks – Polacy w dużej mierze nie wykorzystują w pełni przysługujących im dni wolnych, ale jednocześnie aż 67% badanych chciałoby zwiększenia ich liczby. Tylko co piąty pracownik nie odczuwa takiej potrzeby. Potrzeba dłuższego urlopu jest szczególnie silna wśród osób pracujących w największych firmach, gdzie aż 79% chciałoby zwiększenia puli dni wolnych, podczas gdy w sektorze MŚP odsetek ten wynosi 62%.

fot. unsplash.com
oprac. /kp/